Pytania i odpowiedzi
Lista najczęściej zadawanych pytań i odpowiedzi dla właścicieli gruntów
Jest to pas gruntu zajmowany na czas budowy gazociągu. Szerokość pasa ustalana jest indywidualnie dla każdej inwestycji.
Szerokość strefy kontrolowanej jest ustalana dla każdego nowo powstającego gazociągu. Według aktualnie obowiązujących przepisów (od 2001 r.) wynosi maksymalnie 12 m – po 6 m na obie strony od osi gazociągu (dla gazociągów wysokiego ciśnienia o średnicy nominalnej rury powyżej 500 mm).
Należy podkreślić, że trasy nowych gazociągów w większości przypadków przebiegają wzdłuż gazociągów już istniejących, mieszcząc się w ich strefie kontrolowanej, która dla gazociągów wybudowanych przed 2001 r. jest znacznie szersza. Tym samym, w większości przypadków prowadzone inwestycje na ogół nie generują dodatkowych ograniczeń prawnych dla właścicieli gruntów.
Do rozpoczęcia prac budowalnych gazociągu niezbędne jest odhumusowanie terenu, czyli zebranie/zabezpieczenie zewnętrznej warstwy ziemi (organicznej) z placu budowy.
Gazociągi wysokiego ciśnienia będą ułożone w wykopie na głębokości minimum 1,2 m licząc od górnej płaszczyzny rury do poziomu gruntu.
Przeszkody uniemożliwiające ułożenie gazociągu w wykopie (np. rzeki, drogi, linie kolejowe) będą pokonane z wykorzystaniem metod bezwykopowych (np. przecisków, przewiertów sterowanych).
Wszyscy wykonawcy robót budowlanych poszczególnych gazociągów mają obowiązek przywrócenia każdej działki do stanu pierwotnego tzn. uporządkowania terenu. Ewentualne zmiany takiego stanu mogą wynikać z postanowień decyzji środowiskowych bądź przepisów prawa budowlanego.
Oczywiście należy zaznaczyć, że każdy przypadek uporządkowania terenu będzie rozpatrywany indywidualnie z odpowiednią starannością.
W trakcie realizacji na terenie całego kraju dużych i skomplikowanych inwestycji, czyli budowy gazociągów wysokiego ciśnienia, mogą zdarzyć się przypadki uszkodzeń instalacji melioracyjnych lub lokalnych dróg.
Wszystkie ewentualne uszkodzenia instalacji melioracyjnych będą przez danego wykonawcę odbudowane/naprawione, a instalacje zostaną przywrócone do stanu pierwotnego.
Po zakończeniu budowy wykonawca robót budowlanych udziela GAZ-SYSTEM S.A. gwarancji na prawidłowe działanie urządzeń melioracyjnych na ogólnie obowiązujących zasadach. W przypadku zauważenia przez właściciela gruntów oznak, które mogą świadczyć o nieprawidłowym działaniu urządzeń melioracyjnych w trakcie lub po budowie gazociągu, powinien on bezzwłocznie zawiadomić o tym fakcie GAZ-SYSTEM S.A. Szybkie zgłoszenie pozwoli uniknąć większych szkód i strat. W przypadku poniesionych, uzasadnionych strat, właścicielowi/użytkownikowi wieczystemu gruntu będzie wypłacone odszkodowanie.
Wykonawcy robót budowlanych mają obowiązek przywrócenia każdej nieruchomości do stanu pierwotnego, tzn. uporządkowania terenu.
Po zakończeniu robót na danej nieruchomości wykonawca robót spisze protokół końcowy, który będzie określał szkody powstałe na terenie konkretnej działki. Protokół ten zostanie przekazany właściwemu wojewodzie, celem wszczęcia i prowadzenia postępowania administracyjnego ustalającego odszkodowanie.
Zwrot nieruchomości będzie następował sukcesywnie, w miarę postępu robót na poszczególnych odcinkach budowanych gazociągów. Każdy przypadek będzie także rozpatrywany indywidualnie.
Tak, właściciele otrzymają odszkodowania z tytułu wybudowanego na ich gruntach gazociągu i mogą to być dwa rodzaje odszkodowań prawnych:
- z tytułu ograniczenia dotychczasowego korzystania z nieruchomości
- za wywłaszczenie oraz w związku z wywłaszczaniem
oraz w przypadku odszkodowań fizycznych (za straty w uprawach itp.).
Zgodnie z „Ustawą z dnia 24 kwietnia 2009 r. o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu (Dz. U. z 2021 poz. 1836 z późn. zm.)”, na podstawie której realizowana jest większość strategicznych inwestycji GAZ-SYSTEM S.A., organem właściwym do wypłaty odszkodowań jest wojewoda. Właściwy wojewoda postępowanie odszkodowawcze wszczyna z urzędu.
Decyzje o przyznaniu i wysokości odszkodowania za ograniczenie prawa własności w związku z:
- ustanowieniem strefy kontrolowanej gazociągu,
- zajęciem nieruchomości na okres budowy,
- oraz za szkody rolnicze i inne powstałe w trakcie budowy gazociągu.
określi właściwy wojewoda w drodze decyzji administracyjnej, wydanej m.in. na podstawie operatów szacunkowych sporządzonych przez uprawnionych rzeczoznawców majątkowych.
Właściwy wojewoda otrzyma także od inwestora protokoły wejściowe i końcowe z opisem poszczególnych nieruchomości oraz rodzajem powstałych szkód dla konkretnej działki. W przypadku odszkodowań za wywłaszczenie oraz w związku z wywłaszczaniem, wysokość odszkodowania i jego wypłata będzie uzgodniona w formie pisemnej między właściwym wojewodą a osobą uprawnioną do odszkodowania.
Postępowanie odszkodowawcze, w przypadku odszkodowań za ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości, zostanie wszczęte z urzędu w momencie zakończenia budowy właściwego gazociągu.
Decyzje o przyznaniu odszkodowań wydaje właściwy wojewoda na podstawie wyceny sporządzonej przez rzeczoznawcę majątkowego.
Właściciel/użytkownik wieczysty działki zostanie powiadomiony przez właściwego wojewodę o wszczęciu postępowania administracyjnego w celu ustalenia wysokości odszkodowania, a następnie będzie mógł zapoznać się z dokumentacją zgromadzoną w sprawie.
Od decyzji ustalającej odszkodowanie przysługuje odwołanie do właściwego Ministra w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji stronie.
Wypłata odszkodowania nastąpi na podstawie ostatecznej decyzji właściwego wojewody, w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja stanie się ostateczna.
Wypłata odszkodowań za wywłaszczenie oraz w związku z wywłaszczaniem będzie uzgodniona w formie pisemnej między właściwym wojewodą, a osobą uprawnioną do odszkodowania. Jeżeli w terminie 2 miesięcy od dnia, w którym decyzja o ustaleniu lokalizacji danego gazociągu stała się ostateczna nie dojdzie do uzgodnienia, wysokość odszkodowania wojewoda ustali w drodze decyzji administracyjnej.
Odszkodowania będą także uwzględniać kwestię utraty korzyści w przypadku pobierania przez właścicieli gruntów dopłat bezpośrednich lub dopłat z tytułu prowadzenia programów rolno-środowiskowych.
Gdzie i w jakim terminie właściciel gruntu powinien zgłosić powierzchnię wyłączenia działki/działek z użytkowania rolniczego lub leśnego?
Obowiązkiem właściciela gruntów objętych dopłatami jest dokonanie zgłoszenia we właściwym Powiatowym Biurze Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w ciągu 10 – 15 dni roboczych (w zależności od programu) od dnia rozpoczęcia robót budowlanych na gruncie.
Zgłoszenie powinno zawierać informacje o wyłączonej z upraw powierzchni gruntów. Informację o powierzchni wyłączonych na okres budowy z produkcji rolnej gruntów można uzyskać we właściwym urzędzie gminy lub u inwestora.
W świetle obowiązujących przepisów w strefach kontrolowanych gazociągów nie należy sadzić drzew i krzewów, wznosić budynków, urządzać stałych składów i magazynów oraz nie może być podejmowana żadna działalność, która może mogąca zagrozić trwałości gazociągu podczas jego eksploatacji. Niestety, rosnące w strefach ochronnych gazociągów drzewa mogą w znaczny sposób wpłynąć na bezpieczeństwo gazociągów.
Zgodnie z § 10.4 Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 26 kwietnia 2013 w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe i ich usytuowanie "W strefach kontrolowanych nie mogą rosnąć drzewa w odległości mniejszej niż 2,0 m od gazociągów o średnicy do DN 300 włącznie i 3,0 m od gazociągów o średnicy większej niż DN 300, licząc od osi gazociągu do pni drzew. Wszelkie prace w strefach kontrolowanych mogą być prowadzone tylko po wcześniejszym uzgodnieniu sposobu ich wykonania z właściwym operatorem sieci gazowej".
Jednocześnie zgodnie z § 20.1: "Dla gazociągu układanego w przecinkach leśnych powinien być wydzielony pas gruntu bez drzew i krzewów o szerokości minimum po 2,0 m z obu stron osi gazociągu, licząc od osi gazociągu do pni drzew lub do krzewów".
