Otoczenie regulacyjne

W lipcu 2021 r. Komisja Europejska zaproponowała Pakiet „Gotowi na 55” (ang. „Fit for 55”), czyli zestaw wniosków ustawodawczych, które łącznie mają uaktualnić unijne regulacje, tak by polityka UE była zgodna z przyjętymi celami klimatycznymi UE. 

Pakiet legislacyjny „Gotowi na 55” obejmuje m.in. nowelizację dyrektyw o odnawialnych źródłach energii (RED II i RED III) i efektywności energetycznej, nowy pakiet gazowo-wodorowy, nowe rozporządzenie o redukcji emisji metanu w sektorze energetycznym, nowelę dyrektywy o opodatkowaniu energii, wprowadzenie tzw. granicznego podatku węglowego i rewizję unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji. Szereg spośród wymienionych projektów ustawodawczych przyjęto w 2023 i 2024 roku i wymagają one obecnie wdrożenia przez państwa członkowskie. 

4 sierpnia 2024 r. wszedł w życie nowy pakiet gazowo-wodorowy, w skład którego wchodzą Rozporządzenie (UE) 2024/1789 oraz Dyrektywa (UE) 2024/1788 z dnia 13 czerwca 2024 r. w sprawie wspólnych zasad rynków wewnętrznych gazu odnawialnego, gazu ziemnego i wodoru. Nowe przepisy na rzecz rynku wodoru  uzupełniają dotychczas obowiązujące regulacje dotyczące rynku gazu ziemnego oraz wprowadzają nowe postanowienia, których celem jest wsparcie dekarbonizacji sektora gazu oraz osiągnięcie celów klimatycznych UE. Pakiet ma także zwiększyć bezpieczeństwo dostaw gazu i zmniejszyć zależność od importu paliw kopalnych spoza UE.

Pakiet gazowo-wodorowy wprowadza: 

• nowelizację wspólnych zasad dotyczących przesyłu, dystrybucji, dostaw i magazynowania gazu ziemnego oraz funkcjonowania rynku gazowego;
• wspólne zasady promujące dekarbonizację infrastruktury gazowej poprzez integrację gazów odnawialnych i niskoemisyjnych;
• wspólne zasady dotyczące tworzenia i funkcjonowania rynku i infrastruktury do transportu, dostaw i magazynowania wodoru. 

Rozporządzenie zacznie bezpośrednio obowiązywać sześć miesięcy od wejścia życie, tj. od 5 lutego 2025 r. Na wdrożenie dyrektywy państwa członkowskie mają 24 miesiące od wejścia życie, tj. do 5 sierpnia 2026 r.

Dyrektywa RED III (Renewable Energy Directive III – Dyrektywa OZE), która weszła w życie w listopadzie 2024 r., to odpowiedź UE na potrzebę zwiększenia wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych w celu realizowania założeń Zielonego Ładu oraz Planu REPowerEU. RED III wyznacza unijny cel wykorzystania wodoru RFNBO (Renewable Fuel of Non-Biological Origin). Zgodnie z założeniami do 2030 r. 42% wodoru zużywanego w przemyśle i co najmniej 1% energii zużytej w transporcie będzie bazować na odnawialnym wodorze.

Przyjęte w lipcu 2023 r. Rozporządzenie Unii Europejskiej w sprawie infrastruktury paliw alternatywnych (Alternative Fuels Infrastructure Regulation - AFIR) ma zapewnić na terenie państw członkowskich UE infrastrukturę do tankowania paliwami alternatywnymi, w tym m.in. wodorem i skroplonym metanem.  

W odpowiedzi na sytuację geopolityczną w regionie w maju 2022 r. Komisja Europejska ogłosiła Plan REPowerEU, który zakłada zmniejszenie zależności UE od rosyjskich paliw kopalnych m.in. poprzez przyspieszenie transformacji w kierunku czystej energii. Rozwój OZE oraz zwiększenie efektywności energetycznej to główne środki mające doprowadzić do obniżenia unijnego zapotrzebowania na paliwa kopalne i zwiększenia wykorzystania źródeł odnawialnych. W konsekwencji zaproponowano m.in. podniesienie celu w zakresie udziału OZE w energii finalnej na poziomie całej Unii z 40 proc. do 45 proc. w 2030 r., osiągnięcie do 2030 r. poziomu 35 mld m3 produkcji biometanu w Unii oraz 10 milionów ton produkcji wewnętrznej odnawialnego wodoru i 10 milionów ton importu tego gazu. 

Projekt aktualizacji KPEiK z lutego 2024 r. wskazuje podobnie jak PEP 2040, że gaz ziemny nadal będzie paliwem przejściowym w procesie transformacji energetycznej, ale także jasno podkreśla potrzebę zmian oraz umożliwienie, by w dalszej perspektywie infrastruktura pozwalała na częściowy transport gazów zdekarbonizowanych, tj. biometanu oraz wodoru i jego pochodnych. Polska Strategia Wodorowa stanowi rozwinięcie celów określonych w KPEiK oraz PEP i zakłada wdrożenie technologii wodorowych w energetyce, ciepłownictwie, transporcie i przemyśle.

Ukończenie trwających obecnych prac nad aktualizacją powyższych dokumentów strategicznych dla sktora energii, pozwoli na zdefiniowanie krajowej wizji niskoemisyjnej transformacji energetycznej, w tym roli wodoru, nie tylko w kontekście wzmocnienia bezpieczeństwa energetycznego i suwerenności energetycznej, ale także kształtowania wkładu Polski w realizację unijnych celów klimatyczno-energetycznych do 2030 roku oraz w latach późniejszych. Docelowo wodór może stać się surowcem, który odegra kluczową rolę w transformacji klimatyczno-energetycznej Polski mając zastosowanie m.in. w przemyśle, transporcie, elektroenergetyce czy też ciepłownictwie.

Zestawienie unijnych i krajowych aktów prawnych dostępne jest na stronie GAZ-SYSTEM w zakładce Otoczenie regulacyjne. 

GAZ-SYSTEM aktywnie uczestniczy w pracach organizacji międzynarodowych i krajowych o charakterze branżowym, regulacyjnym, technicznym, naukowo-badawczym, biznesowym i analitycznym, które reprezentują interesy operatorów, jak również są związne z transformacją energetyczną.

Informacje dotyczące uczestnictwa GAZ-SYSTEM w organizacjach i inicjatywach promujących rozwój gazów zdekarbonizowanych dostępne są stronie Spółki w zakładce Organizacje branżowe.