Nordycko-Bałtycki Korytarz Wodorowy
Państwa członkowskie UE są obecnie na etapie dynamicznych zmian związanych z transformacją energetyczną i dekarbonizacją europejskiej gospodarki. Oczekuje się, że wodór będzie jednym z kluczowych paliw w transformacji energetycznej UE.
14 grudnia 2022 r. europejscy operatorzy systemów przesyłowych gazu z sześciu krajów UE - Gasgrid Finland (Finlandia), Elering (Estonia), Conexus Baltic Grid (Łotwa), Amber Grid (Litwa), GAZ-SYSTEM (Polska) i ONTRAS (Niemcy) - podpisali umowę o współpracy w zakresie rozwoju transgranicznej infrastruktury wodorowej od Finlandii przez Estonię, Łotwę, Litwę i Polskę do Niemiec, by spełnić cele REPowerUE 2030.
Operatorzy zainicjowali projekt o nazwie Nordycko-Bałtycki Korytarz Wodorowy, który wzmocni bezpieczeństwo energetyczne regionu, zmniejszy zależność od importowanej energii z paliw kopalnych oraz będzie odgrywał istotną rolę w dekarbonizacji społeczeństw i energochłonnych gałęzi przemysłu zlokalizowanych wzdłuż korytarza. Projekt ma również znaczny potencjał, aby przyczynić się do osiągnięcia unijnego celu redukcji emisji gazów cieplarnianych poprzez zastąpienie obecnej produkcji opartej na paliwach kopalnych i stosowaniu paliw kopalnych w przemyśle, sektorze transportowym, elektroenergetyce i ciepłownictwie.
Nordycko-Bałtycki Korytarz Wodorowy wpisuje się także w strategię dywersyfikacji dostaw energii oraz wpływa na przyspieszenie rozwoju energii odnawialnej, co pozwala w szczególności na osiągnięcie unijnego celu, jakim jest krajowa produkcja 10 mln ton wodoru ze źródeł odnawialnych do 2030 roku. Korytarz umożliwi transport ekologicznego wodoru produkowanego w obszarze Morza Bałtyckiego do odbiorców przemysłowych zlokalizowanych wzdłuż całego korytarza, w tym przede wszystkim w Europie Środkowej.
Projekt zdecydowanie wpisuje się w Unijną strategię wodorową oraz Plan REPowerEU. Nordycko-Bałtycki Korytarz Wodorowy będzie także wspierał wybrane regionalne i unijne cele klimatyczne, takie jak Zielony Ład oraz pakiet Fit for 55.
Status PCI
Projekt został ponadto uznany za inwestycję przyczyniającą się do powstawania zintegrowanej europejskiej infrastruktury wodorowej na podstawie Rozporządzenia TEN-E (Rozporządzenie (UE) 2022/869).
28 listopada 2023 r. Komisja Europejska opublikowała listę inwestycji, które uzyskały status projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania w sektorze energetycznym na pierwszej liście PCI (ang. Projects of Common Interest - PCI) w zakresie przesyłu i magazynowania wodoru, a także regazyfikacji wodoru lub jego pochodnych.
Projekt Nordycko-Bałtyckiego Korytarza Wodorowego został wpisany na listę PCI w ramach „Planu działań w zakresie połączeń międzysystemowych na rynku energii państw bałtyckich dla wodoru” (ang. Baltic Energy Market Interconnection Plan in hydrogen - BEMIP Hydrogen) i otrzymał status priorytetowego projektu inwestycyjnego w Unii Europejskiej.
Status projektu
Biorąc pod uwagę złożoność projektu, partnerzy projektu podejmują proaktywne działania w kierunku jego realizacji.
W grudniu 2022 roku partnerzy projektu podpisali umowę o współpracy w zakresie wspólnej realizacji projektu.
Po przeprowadzonym w trakcie 2023 roku postępowaniu przetargowym, w 2024 roku GAZ-SYSTEM, wspólnie z partnerami, podpisał umowę ze spółką AFRY Management Consulting na wykonanie wstępnego studium wykonalności dla tego korytarza. Prace zostały zakończone na początku lipca 2024 r. Analiza określa kompleksowe parametry projektu obejmujące aspekty techniczne, prawne, organizacyjne i ekonomiczne niezbędne do realizacji korytarza stanowiąc podstawę opracowania mapy drogowej dla dalszej realizacji projektu.
Wyniki wstępnego studium wykonalności
Region Skandynawii i Morza Bałtyckiego ma znaczny potencjał w zakresie wytwarzania wodoru ze źródeł odnawialnych, zidentyfikowany w ramach wstępnego studium wykonalności na poziomie ok. 27,1 mln ton (łącznie z morskiej i lądowej energii wiatrowej oraz energii słonecznej) do 2040 roku. Stwarza to duże możliwości dla tworzenia rynku wodoru i eksportu tego gazu do Europy kontynentalnej, czemu służyć ma projekt NBHC.
Przewiduje się, że do 2040 r. Korytarz umożliwi transgraniczny przesył nawet 2,7 mln ton odnawialnego wodoru rocznie. Wstępne studium wykonalności pokazało, że NBHC może być jednym z pierwszych działających transgranicznych wodorociągów w Europie. Planuje się, że połączenie będzie miało średnicę 1200 mm, długość ok. 2500 km i będzie wyposażone w kilka tłoczni.
Dalsze kroki
Na podstawie wniosków płynących z analiz wykonanych w ramach wstępnego studium wykonalności, partnerzy Nordycko-Bałtyckiego Korytarza Wodorowego zamierzają przejść do kolejnej fazy planowania projektu, związanej m.in. ze szczegółowymi analizami ekonomicznymi i komercyjnymi. Wyniki tych analiz będą determinowały dalsze etapy projektu oraz perspektywę budowy nowego transgranicznego korytarza wodorowego.
GAZ-SYSTEM jest spółką strategiczną dla polskiej gospodarki. Odpowiada za przesył gazu ziemnego, zarządza najważniejszymi gazociągami w Polsce oraz jest właścicielem Terminalu LNG im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Świnoujściu.
- Iwona Dominiak, Rzecznik prasowy: rzecznik@gaz-system.pl
Gasgrid Finland Oy jest fińską firmą państwową i operatorem systemu przesyłowego z odpowiedzialnością systemową. Oferujemy naszym klientom bezpieczny, niezawodny i efektywny kosztowo przesył gazów. Aktywnie rozwijamy naszą platformę przesyłową, usługi i rynek gazu w sposób zorientowany na klienta, aby promować neutralny węglowo system energetyczny przyszłości. Dowiedz się więcej: www.gasgrid.fi
- Sara Kärki, Kierownik ds. analiz strategicznych & RDI, Gasgrid Finland, sara.karki@gasgrid.fi, +358-40-1581722
Elering jest estońskim operatorem systemu przesyłowego energii elektrycznej i gazu, który obsługuje sieć rurociągów o długości 977 km, w tym podmorskie połączenie z Gasgrid Finland. W celu zapewnienia zrównoważonego funkcjonowania bezpieczeństwa dostaw jako usługi krytycznej, Elering utrzymuje i rozwija zarówno wewnętrzne sieci przesyłowe energii elektrycznej i gazu, jak i połączenia zewnętrzne. Elering w swojej działalności kieruje się zasadą otwartego rynku energii, mając świadomość odpowiedzialności za zapewnienie funkcjonowania rynku energii oraz równego traktowania wszystkich uczestników rynku energii.
- Siim Iimre, Kierownik ds. badań i rozwoju, Elering, siim.iimre@elering.ee
ONTRAS Gastransport jest operatorem systemu przesyłowego gazu o długości 7.700 km we wschodnich Niemczech i jest odpowiedzialny za niezawodny i wydajny transport energii z gazu - dziś i w przyszłości. Aktywnie kształtujemy rynek energetyczny przyszłości, wnosząc pomysły i opracowując zrównoważone rozwiązania dla naszej infrastruktury. Stawiamy przy tym na niezawodną technologię, wieloletnie doświadczenie i nasz najważniejszy kapitał - zaangażowany zespół! Nasza infrastruktura gazowa jest dostosowana do przesyłu gazu ze źródeł odnawialnych i dzięki temu umożliwia również różnorodne wykorzystanie wodoru, między innymi do zastosowań materiałowych oraz w mobilności i produkcji ciepła. Aby dostosować naszą infrastrukturę do dostaw gazu ze źródeł odnawialnych, planujemy i realizujemy liczne projekty wspólnie z firmami partnerskimi. Więcej informacji na stronie www.ontras.com
- René Döring, doradca ds. rozwoju aktywów/symulacji, rene.doering@ontras.com, +49 341 27111 2771
Amber Grid jest operatorem litewskiego systemu przesyłu gazu. Spółka eksploatuje 2285 km gazociągów wysokiego ciśnienia, stacje dystrybucji gazu, 2 tłocznie gazu. System Amber Grid jest połączony z systemami przesyłowymi czterech innych krajów oraz terminalem LNG w Kłajpedzie. Dobrze rozwinięty litewski system przesyłowy służy jako regionalny węzeł dla przesyłu gazu w kierunku południowym w Polsce i północnym w Łotwie. Nasz system łączy bałtyckie i fińskie systemy przesyłowe z systemem i rynkiem gazowym UE. Realizując cele dekarbonizacji sektora gazowego Amber Grid aktywnie analizuje możliwości i warunki dostosowania litewskiego systemu przesyłowego do transportu gazu zielonego, w tym wodoru. Dowiedz się więcej na stronie www.ambergrid.lt
- Laura Šebekienė, dyrektor komunikacji w Amber Grid, +370 699 61246, l.sebekiene@ambergrid.lt
Conexus jest jedynym operatorem przesyłu i magazynowania gazu ziemnego na Łotwie i zapewnia zarejestrowanym podmiotom gospodarczym możliwość korzystania z łotewskiego systemu przesyłowego gazu ziemnego do handlu gazem nie tylko na Łotwie, ale również w państwach regionu, a także zapewnia usługi magazynowania dostępne zarówno dla podmiotów lokalnych, jak i zagranicznych. Łącznie Conexus zarządza 1 190 km systemu gazociągów przesyłowych wysokiego ciśnienia, obejmujących regiony Łotwy i przesyłających gaz ziemny do lokalnego systemu dystrybucji gazu poprzez 40 stacji redukcyjnych. Ponadto Conexus zarządza systemem Inčukalns PMG, który jest jedynym funkcjonalnym magazynem gazu ziemnego w krajach bałtyckich o pojemności 24 TWh. Więcej informacji na stronie www.conexus.lv
- Aleksejs Batrakovs, dyrektor pionu rozwoju technicznego +37128322622, aleksejs.batrakovs@conexus.lv
